Η δισκογραφική εταιρεία «Αεράκης – Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι & Σείστρον» έχοντας συνεργαστεί στο παρελθόν με τον Αλέξανδρο Παπαδάκη με το «Κανάρι μου» (2007) και το «Στου καραβιού την πλώρη» (2010), συνεχίζει επισφραγίζωντας αυτή την ωραία συνεργασία, ερχόμενοι στο σήμερα, με την τρίτη σε σειρά δισκογραφική δουλειά του και είμαστε σίγουροι ότι το έργο αυτό θα αποτελέσει πρόταση, αφού πρόκειται για μια καταγραφή της μουσικής παράδοσης της Κρήτης, η οποία θεωρούμε ότι μπορεί να αποτελέσει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του Κρητικού μουσικού πολιτισμού.
«Άνυδρος αθός» τιτλοφορείται ο νέος διπλός ψηφιακός δίσκος που μας χαρίζει ο Αλέξανδρος Παπαδάκης με την παρέα του Γιώργη Ψαράκη, Ιδομενέα Καμηλάκη και Γιάννη Βεργαδή, μία ανθολογία γνωστών κομματιών όπως «Κοντυλιές τση νύχτας», «Σειρές συρτών», «Πραματευτής», «Γιασεμάκι», «Νυφιάτικο», «Μελαμπιανά» κ.α, αλλά και νέων κομματιών όπως «Άνυδρος αθός», «Στου Χανιαλή», «Χάση κόσμου».
Η εταιρεία μας, έχοντας βαθιά μέσα της το αίσθημα της ευθύνης και γνωρίζοντας την προσωπικότητα του Αλέξανδρου Παπαδάκη, ενός ανθρώπου με υψηλό το αίσθημα του σεβασμού προς την Κρητική μουσική παράδοση αλλά και γνώσης προς αυτήν και την ιστορία της, με το γνωστό του ήθος και πρεπιά που τον χαρακτηρίζει σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, θέλει να τον ευχαριστήσει για ακόμη μία φορά που μας εμπιστεύθηκε και την τρίτη του κατά σειρά δισκογραφική δουλειά, τον "Άνυδρο αθό" του!
Στοχεύουμε πάντα στη γέννα τόσο όμορφων και ατόφιων μουσικών στολιδιών που προκύπτουν μέσα από δυσκολίες και κακοτοπιές, όμως έχουν τεράστια και διαχρονική αξία στο τέλος! Και όταν μετά από αγώνα κατακτάς την ομορφιά, τότε το λιγότερο που μπορείς να νιώθεις είναι ευγνώμων και υπερήφανος!
Περιεχόμενα:
CD 1
1.ΧΑΡΑΥΓΗ (οργανικό)
Πρόκειται για τη μοναδική σύνθεση του Ηλία Δροσερού. Ο Ηλίας Δροσερός γεννήθηκε στον Δραπανιά Κισσάμου το 1878 και πέθανε το 1944. Υπήρξε ερασιτέχνης μπουλγαρίστας, αλλά έμεινε στην μουσική ιστορία του τόπου του με αυτόν τον σκοπό.
2.ΑΜΑΡΙΩΤΙΚΕΣ ΚΟΝΤΥΛΕΣ
Κοντυλιές από την πρώην επαρχία Αμαρίου, οι οποίες συνηθίζονται και σε γειτονικές περιοχές, όπως ο ανατολικός Άη-Βασίλης, το ανατολικό Ρέθεμνος, αλλά και χωριά της Πάνω Ρίζας.
Μουσική-στίχοι: παραδοσιακά
Η 7η μαντινάδα ανήκει στο Μύρων Σκουλά
3.ΑΝΥΔΡΟΣ ΑΝΘΟΣ
Μουσική: Παπαδάκης Αλέξανδρος, στίχοι: Λυμάκης Μανώλης
4. ΑΜΑΝ ΜΑΡΙΩ
Ένα από τα πιο κλασσικά αστικά τραγούδια. Το αστικό κρητικό τραγούδι ονομάζεται επίσης και ταμπαχανιώτικο.
Στίχοι-μουσική: Παναγιώτης Τούντας & Ιωάννης Μπερνιδάκης
5.ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΘΑΝΑΣΗ ΣΚΟΡΔΑΛΟΥ
Μουσική: Θανάσης Σκορδαλός, στίχοι: α) Καρμπαδάκης Πέτρος β), γ) και δ) Θανάσης Σκορδαλός
6.ΓΕΡΓΙΑΝΟΣ ΠΗΔΗΧΤΟΣ
Η Γεργιανή παραλλαγή της οικογένειας των πηδηχτών χορών της Κρήτης. Οι στίχοι δεν έχουν ιδιαίτερη συνάφεια μεταξύ τους είτε γιατί έχουνε χαθεί με το πέρασμα των χρόνων, είτε γιατί έτσι κι αλλιώς ο χορός ταιριάζει στις στιγμές κορύφωσης του γλεντιού, οπότε η μέθη, σε συνδυασμό με τον εκστατικό παροξυσμό των γλεντιστάδων, δεν επέτρεψε την διάσωση των υπόλοιπων στίχων.
7.ΠΡΑΜΑΤΕΥΤΗΣ
Μακροσκελές αφηγηματικό τραγούδι. Αφηγείται με δραματικό τρόπο την επανένωση δυο αδερφών, προφανώς χαμένων από καιρό, οι οποίοι ξανασμίξαν με επεισοδιακό τρόπο και με ολέθρια αποτελέσματα. Η ιστορία είναι γνωστή σε όλη την Κρήτη, αλλά και έξω από αυτήν. Η συγκεκριμένη παραλλαγή είναι από τον Άρδακτο Αγίου Βασιλείου, από τον Γεώργιο Χλιαουτάκη. Η καταγραφή έλαβε χώρα το 1966 από την Αλεξάνδρα Νικολιδάκη κατά την εκπόνηση της πτυχιακής της εργασίας.
Μουσική-στίχοι: παραδοσιακά
Καταγραφή: Νικολιδάκη Αλεξάνδρα από Χλιαουτάκη Γεώργιο, Άρδακτος Αγίου Βασιλείου 1966
8.ΧΑΣΗ ΚΟΣΜΟΥ
Στίχοι: Βαγγέλης Κακλής, Μουσική: Αλέξανδρος Παπαδάκης
9.ΣΟΥΣΤΑ
Στίχοι-Μουσική: παραδοσιακά
10. ΚΙΣΣΑΜΙΤΙΚΑ ΣΥΡΤΑ
Στίχοι: παραδοσιακοί
Μουσική: α) Κακράπης Νικολάου Τσέγκα, β) Γιουσούφης Μουσταφά Καραγκιουλέ, γ) Χανιώτικος του Βουρογιάννη
11. ΓΙΑΣΕΜΑΚΙ
Μουσική – στίχοι: Αλέκος Καραβίτης
12. ΣΕΙΡΑ ΣΥΡΤΩΝ
Σειρά χανιώτικων κισσαμίτικων συρτών, τα οποία συνηθίζονται στην κεντρική Κρήτη. α) Καλλεργιανό του Μουσταφά Καραγκιουλέ, διασκευή του Θανάση Σκορδαλού β) Σύνθεση του Θανάση Σκορδαλού γ) Χαραυγή του Ηλία Δροσερού, Μελαμπιανή διασκευή του Σκορδαλού δ) 1ο γύρισμα Γιουσούφης του Μουσταφά Καραγκιουλέ, διασκευή Θανάσης Σκορδαλός, 2ο γύρισμα σύνθεση Θανάση Σκορδαλού.
Στίχοι: α), β): Βουλγαράκης Γιώργης, γ), δ): παραδοσιακές
CD 2
1.ΚΟΝΤΥΛΙΕΣ ΤΣΗ ΝΥΧΤΑΣ
Μουσική-στίχοι: παραδοσιακά
2.ΣΤΕΙΑΚΟΣ ΠΗΔΗΧΤΟΣ (οργανικό)
Οι πηδηχτοί χοροί της Κρήτης ανήκουν σε μια μεγάλη οικογένεια, η οποία «συγγενεύει» μουσικά με πολλούς χορούς από άλλα νησιά του Αιγαίου πελάγους, κυρίως των Δωδεκανήσων. Ο Στειακός πηδηχτός αποτελεί την εκδοχή του πηδηχτού χορού στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης.
3. ΤΡΕΙΣ ΜΑΥΡΟΦΟΡΕΣ
Ένας από τους τρομερότερους γενίτσαρους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν ο Ζαδέ Αχμετ Αγας. Η καταγωγή του ήταν από κάποιον εξισλαμισμένο χριστιανό των Χανίων και για αυτό πήρε το προσωνύμιο Χανιαλής. Ήταν κάτοχος ενός τεράστιου τιμαρίου, το οποίο είχε γιγαντωθεί ύστερα από αυθαίρετες αρπαγές ιδιοκτησιών χριστιανών. Η περιουσία η οποία διαχειριζόταν εκτεινόταν από την Πεδιάδα ,ως το Μιραμπέλο κι από την Ιεράπετρα ως τα Μάλια.
Τα παράπονα από τις αυθαιρεσίες του Χανιαλή ενόχλησαν τον πασά του Μεγάλου Κάστρου Μουσταφά Ρεσιτ Κιουταχή, ο οποίος ύστερα από δόλο τον έπνιξε με τα ίδια του τα χέρια στις 25 Δεκεμβρίου 1825.
Στο Μαγουλά Οροπεδίου Λασιθίου βρίσκεται οθωμανική βρύση στο σημείο όπου ήταν χτισμένος ένας από τους πύργους-καταφύγια του Χανιαλή.
Στίχοι: Σιγανός Χαρίδημος, Μουσική: παραδοσιακή
4. ΣΤΟΥ ΧΑΝΙΑΛΗ
Στίχοι-μουσική: Παπαδάκης Αλέξανδρος
5. ΤΣΗ ΣΥΝΕΠΑΡΣΑΣ (Ανατολικός Άϊ-Βασίλης και Αμάρι)
Λίγη ώρα πριν τον γάμο ο γαμπρός πρέπει να πάει στο σπίτι της νύφης και να την παραλάβει από τους δικούς της. Ακολουθεί ένα μουσικό-ποιητικό δρώμενο σύμφωνα με το οποίο η νύφη και οι δικοί της αρνούνται να ανοίξουν την πόρτα. Η παρέα του γαμπρού με μαντινάδες προσπαθεί να πείσει τη μεριά της νύφης, η οποία αρνείται σχεδόν πεισματικά, αλλά στο τέλος επικρατεί η μεριά του γαμπρού, η οποία εισέρχεται στο σπίτι σπάζοντας την πόρτα.
Το έθιμο έχει μια πολύ πρακτική και λογική εξήγηση: προφανώς στο παρελθόν δεν γίνονταν όλοι οι γάμοι ύστερα από την δημιουργία και την ανάπτυξη ερωτικού αισθήματος. Οπότε καθιερώνοντας ως έθιμο την βίαιη αρπαγή της νύφης καλύπτονταν οι πάμπολλες περιπτώσεις μη συγκαταβατικών γάμων…
Στίχοι-Μουσική: παραδοσιακά
Η 8η μαντινάδα ειπώθηκε από τον Φίλιππα Παυλάκη από τις Βρύσες Αγίου Βασιλείου σε γάμο στον Κισσό Αγίου Βασιλείου.
6. ΑΠΟΨΕ ΚΡΥΓΙΟΣ ΕΠΙΑΣΕ
Τραγούδι από τις ρίζες των Λευκών Ορέων. Αναφέρεται στη ερωτική έξαψη, η οποία μπορεί να δώσει δύναμη στον άνθρωπο να αντέξει κακουχίες.
Στίχοι-μουσική: παραδοσιακά
7. ΣΥΡΤΑ
Στίχοι: α), β) παραδοσιακοί, γ) Καλογρίδης Γιώργος δ) i) Μοδάτσος Κωστής ii) Βεργαδής Χρήστος
Πηγή για την πρώτη μαντινάδα υπήρξε ο Νικογιάννης (Νικάκης Γιάννης) από τις Βρύσες Αγίου Βασιλείου.
Μουσική: α) 1ος Χανιώτικος συρτός, παραδοσιακό, β) 2ος Λουσακιανός συρτός, παραδοσιακό, γ) Καλογρίδης Γιώργος-Μαρκογιαννάκης Γιάννης, δ) Γαβαλοχωριανός συρτός ή συρτός τση νύχτας (σύμφωνα με τη Χανιώτικη μουσική παράδοση είναι σύνθεση του Στέφανου Τριανταφυλλάκη ή Κιώρου)
8. Σ’ ΕΝΑ ΚΛΑΔΙ ΤΟΥ ΜΕΝΕΞΕ
Στίχοι: παραδοσιακοί, Μουσική: Μαρκογιαννάκης Βαγγέλης
9. ΜΕΛΑΜΠΙΑΝΑ
Κλασσικοί σκοποί, οι οποίοι αποδίδονται από τους Μελαμπιανούς ως συνθέσεις στον Χατζηδάκη Βαγγέλη. Ο πρώτος σκοπός (Μελαμπιανή καντάδα) έχει στοιχεία από παλαιότερα Κισσαμίτικα συρτά, όπως η Ηλέκτρα του Φελεσσογιάννη (Φελεσσάκης Γιάννης), ή ο σκοπός τσ’ αυγής του Ναύτη (Παπαδάκης Κωστής). Τα επόμενα δύο είναι ανεξάρτητες δημιουργίες του Χατζηδοβαγγέλη, ο οποίος θεωρείται και ένας από τους τελευταίους διαμορφωτές του Μελαμπιανού τρόπου τραγουδιού.
Οι Μέλαμπες είναι η ιδιαίτερη πατρίδα των 4 εθνομαρτύρων Μιχαήλ, Αγγελή, Γεώργιο και Μανώλη. Εξ’ αιτίας της σημαντικής εθνικής δράσης τους ονομάστηκαν από την επίσημη ορθόδοξη εκκλησία Άγιοι.
Στίχοι: α) Σημαντηράκης Γιάννης, β) Σκανδαλάκη Άννα γ) Χριστοφοράκης Γιάννης
10. ΑΡΔΑΧΘΙΑΝΕΣ ΚΟΝΤΥΛΙΕΣ
Στίχοι: Δαγαλάκης Γιώργος
Μουσική: Παπαδάκης Αλέξανδρος
11. ΝΑΝΑΡΙΣΜΑ
Στον Παπαδοβαγγέλη τον νεώτερο…
Στίχοι: παραδοσιακοί, καταγραφή Αλεξάνδρας Νικολιδάκη από Ανδρονίκη Νικολιδάκη, Άρδακτος Αγίου Βασιλείου 1966
Μουσική: Παπαδάκης Αλέξανδρος
